Nowe rozwiązania dla agentów piłkarskich w związku z wprowadzeniem FIFA Football Agents Regulations – zarządzanie prawami do wizerunku zawodnika.

Nowe zasady wynikające z FFAR

Nowe przepisy Regulaminu FIFA ws. Agentów Piłkarskich (FFAR) zrewolucjonizowały rynek agentów piłkarskich (zwanych dotychczas pośrednikami transakcyjnymi). Wprowadzono limity prowizji dla agentów, obowiązek zdania egzaminu zawodowego i uzyskania licencji wydawanej przez FIFA. Nowe przepisy jasno wskazują, iż „usługi agenta” (zgodnie z definicją zawartą w FFAR) mogą wykonywać tylko agenci, którzy spełniają wymogi określone w regulaminie.

Nowe przepisy w większości weszły w życie 9 stycznia 2023, a wymagania dotyczące umów z agentami, w tym limity prowizji zaczną obowiązywać od dnia 1 października 2023 roku. Wszelkie płatności należne po tej dacie będą musiały zostać dostosowane do nowych regulacji, nawet jeśli będą dotyczyły transakcji zawartych jeszcze przed 30 września 2023 roku.

Uzyskanie licencji agenta piłkarskiego nie należy już zatem do zadań łatwych. Zdawalność pierwszego egzaminu przeprowadzonego w Polsce na nowych zasadach w kwietniu 2023 roku wyniosła poniżej 50%.

Jak wspomniano wyżej, uzyskanie licencji to nie jedyna trudność, z którą borykają się podmioty funkcjonujące na rynku pośrednictwa transakcyjnego w piłce nożnej. Agenci muszą pogodzić się z faktem, iż ich prowizja pobierana za negocjowanie kontraktów zawodników oraz umów transferowych będzie musiała być zgodna z limitami zawartymi w FFAR. Limity te przedstawia poniższa tabela.

W niektórych sytuacjach agenci piłkarscy, a także podmioty nie posiadające licencji wydanej zgodnie z przepisami FFAR będą mogli jednak nadal osiągać dochody przewyższające wartości wskazane w tabeli.

PRAWA DO WIZERUNKU – CZYM SĄ I JAK JE WYKORZYSTAĆ?

Nie naruszając bowiem postanowień Regulaminu FIFA ws. Agentów Piłkarskich zarówno licencjonowani według nowych zasad agenci, jak również podmioty nieposiadające takiej licencji mogą poszukiwać źródeł dochodu innych niż tylko prowizja agencyjna za zawarcie kontraktu czy umowy transferowej. Niektóre obszary współpracy z zawodnikiem zostały przy tym wprost wyłączone z uregulowania przepisami FFAR.

Podkreślić należy, iż usługi związane z zarządzaniem wizerunkiem zawodnika nie są tożsame z usługami świadczonymi w ramach umowy pośrednictwa. Podstawową usługą w ramach umowy pośrednictwa jest pozyskiwanie dla zawodników klubów piłkarskich zainteresowanych zatrudnieniem zawodnika w charakterze piłkarza. Przy zarządzaniu wizerunkiem podstawowym celem działania podmiotu zarządzającego jest pozyskiwanie dla swoich klientów podmiotów zainteresowanych komercyjnym wykorzystaniem wizerunku klienta. Może to być producent napojów, producent odzieży, czy też klub sportowy, którego barwy zawodnik reprezentuje, a który jest zainteresowany umieszczeniem wizerunku zawodnika we własnych materiałach reklamowych. W tym miejscu należy wskazać, iż zarządzanie wizerunkiem nie musi dotyczyć tylko i wyłącznie sportowców, ale wszelkich osób, dla których może się to wiązać z osiągnięciem korzyści ekonomicznych.

Prawa do wizerunku dają osobom fizycznym (w tym zawodnikom) możliwość osiągania korzyści majątkowych z tytułu ich posiadania, jako że ich wizerunek może zostać wykorzystany komercyjnie, zarówno przez klub jak i inne podmioty gospodarcze (partnerów, sponsorów).

Zawodnik może osiągać dochody w oparciu o swój wizerunek, jeśli wyrazi zgodę na jego komercyjne wykorzystanie, np. w reklamie telewizyjnej. Wizerunek zawodnika jest wykorzystywany komercyjnie również przez klub, którego barwy zawodnik reprezentuje, np. w kampaniach reklamowych publikowanych w mediach społecznościowych klubu.

Do takiego komercyjnego wykorzystania może zostać użyty nie tylko wizerunek, ale także głos czy chociażby wzór podpisu zawodnika. Mogą one zostać wykorzystane na różnych polach eksploatacji zarówno w telewizji, internecie, jak i w radiu oraz mediach drukowanych.

Prawo do wyrażenia zgody na korzystanie ze swojego wizerunku zawodnik może przenieść na inne podmioty – osoby fizyczne i prawne. Podmiotem tym mogą być również dotychczasowi pośrednicy transakcyjni niezależnie od tego czy posiadają licenję agenta FIFA. W tym celu należy zawrzeć umowę pomiędzy zawodnikiem a podmiotem trzecim, w którym zawodnik wyraża zgodę na komercyjne wykorzystanie swojego wizerunku na określonych polach eksploatacji z prawem do udzielenia dalszych zgód przez drugą stronę umowy. Strona ta w umowie może zobowiązać się również do promowania wizerunku zawodnika i pozyskiwania dla niego partnerów i sponsorów zainteresowanych komercyjnym wykorzystaniem wizerunku zawodnika, za co może pobierać od zawodnika stosowne wynagrodzenie. Wynagrodzenie to nie jest objęte limitami wynikającymi z FFAR, bowiem w ramach tej umowy podmiot ten nie świadczy Usług Agenta w rozumieniu przepisów FIFA.

Następnie podmiot taki może zawrzeć umowę, w której wyraża zgodę na komercyjne wykorzystanie wizerunku zawodnika przez podmiot trzeci – partnera, sponsora, lub klub sportowy. Za wyrażenie takiej zgody, podmiot dysponujący prawami do wizerunku zawodnika pobiera od drugiej strony stosowne wynagrodzenie. Wynagrodzenie to nie jest objęte limitami wynikającymi z FFAR, bowiem w ramach tej umowy podmiot ten nie świadczy Usług Agenta w rozumieniu przepisów FIFA.

Co istotne przepisy FFAR w sposób wyraźny wskazują, iż usługi związane z zarządzaniem wizerunkiem zawodnika nie stanowią usług agenta piłkarskiego, a tzw. „inne usługi”, które mogą być świadczone przez agentów piłkarskich, a także przez podmioty nieposiadające licencji agenta FIFA.

UDZIELENIE ZGODY NA KORZYSTANIE Z WIZERUNNKU PRZEZ PODMIOT TRZECI ORAZ PRZEZ KLUB/SPONSORA/PARTNERA

Pomiędzy podmiotami zaangażowanymi w transakcję przeniesienia praw do wizerunku zawodnika powstaje więc niejako trójkąt wzajemnych zależności. Zawodnik zleca takiemu podmiotowi czynności PR oraz poszukiwanie zainteresowanych komercyjnym wykorzystaniem jego wizerunku, za co zawodnik płaci określone wynagrodzenie. Podmiot ten świadczy określone w umowie usługi na rzecz zawodnika, za co otrzymuje od niego wynagrodzenie. Na mocy zawartej umowy zawodnik może przekazać podmiotowi, z którym współpracuje uprawnienie do zawierania z osobami trzecimi umów, których przedmiotem będzie komercyjne wykorzystanie praw do wizerunku zawodnika.  Równocześnie podmiot ten wyraża zgodę na wykorzystanie wizerunku zawodnika przez klub/sponsora/partnera, za co otrzymuje wynagrodzenie określone w umowie, której stronami są klub/sponsor/partner oraz podmiot zarządzający prawami do wizerunku. Niezależnie Zawodnik zawierając umowę z danym klubem/sponsorem/partnerem, zobowiązuje się do świadczenia na ich rzecz określonych usług: profesjonalnego uprawiania piłki nożnej, udziału w nagraniach, noszenia bądź używania rzeczy wyprodukowanych przez sponsora, za co otrzymuje wynagrodzenie wskazane w umowie pomiędzy klubem/sponsorem/partnerem, a zawodnikiem.

Co istotne podmiot niebędący agentem nie może przy tym prowadzić negocjacji z klubami piłkarskimi dotyczącymi warunków zatrudnienia zawodnika w klubie – wynagrodzenia i warunków uprawiania przez niego sportu.Negocjacje prowadzone przez podmiot nieposiadający licencji agenta FIFA powinny ograniczyć się do kwestii wykorzystania wizerunku zawodnika przez klub piłkarski, a ustalenia między stronami powinny zostać zawarte w osobnej umowie o wyrażeniu zgody na wykorzystanie wizerunku zawodnika przez klub, a nie w kontrakcie o profesjonalne uprawianie piłki nożnej. W innym przypadku mogłyby zostać uznane za negocjowanie warunków zatrudnienia zawodnika w klubie piłkarskim, a więc za czynności zastrzeżone dla osób posiadających licencje agentów FIFA.

ROZWIĄZANIE DLA AGENTÓW ORAZ OSÓB NIEPOSIADAJĄCYCH LICENCJI

Jak wskazano powyżej, przedstawione rozwiązanie może być korzystne dla agentów, którzy świadczą szersze usługi na rzecz zawodnika, niż tylko tradycyjne pośrednictwo transferowe i chcą osiągać przychody większe niż wynikające z limitów zawartych w FFAR, a także dla osób, które nie posiadają licencji agenta FIFA. Mogą one rozważyć zawarcie z zawodnikami umów o wyrażeniu zgody na przeniesienie praw do ich wizerunku i zarządzanie jego komercyjnym wykorzystaniem.

Równocześnie, na chwilę obecną, trudno ocenić jak do przedstawionej koncepcji odnosić się będą organy FIFA, jednak w przypadku ewentualnych sporów istotny wydaje się być fakt, iż FIFA Football Agents’ Regulations w sposób wyraźny uznaje zarządzanie wizerunkiem za usługi „inne”, niezastrzeżone dla licencjonowanych agentów piłkarskich.